Wraz ze wzrostem liczby pojazdów elektrycznych, zarządcy nieruchomości i inwestorzy muszą dostosować infrastrukturę do nowych wyzwań, również w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Garaże podziemne z punktami ładowania EV wymagają specjalnych rozwiązań zabezpieczających, nie tylko ze względu na przepisy, ale przede wszystkim ze względu na charakter zagrożeń związanych z pożarami baterii litowo-jonowych. Poniżej przedstawiamy, jakie systemy PPOŻ są rekomendowane i zgodne z aktualnymi przepisami i wiedzą branżową.
Jakie wymogi prawne trzeba spełnić przy stacjach ładowania EV w garażach?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Energii z dnia 26 czerwca 2019 r., do wniosku o przeprowadzenie badania technicznego stacji ładowania przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT) należy dołączyć opinię rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. Opinia ta potwierdza, że planowana instalacja spełnia wymagania ochrony PPOŻ.
Choć obecnie żaden przepis ogólnokrajowy nie narzuca obowiązku stosowania stałych systemów gaśniczych (SSUG) w garażach podziemnych o konkretnej powierzchni lub liczbie kondygnacji, to wytyczne CNBOP oraz zalecenia rzeczoznawców wskazują, że takie rozwiązania są rekomendowane w obiektach wielokondygnacyjnych, o dużej liczbie miejsc postojowych i zlokalizowanych ładowarkach EV.
Ryzyko pożarowe związane z pojazdami elektrycznymi
Pojazdy elektryczne są statystycznie mniej narażone na pożary niż spalinowe, ale w razie zapłonu stwarzają inne, często większe zagrożenie:
- Thermal runaway – niekontrolowana reakcja chemiczna w baterii, prowadząca do gwałtownego wzrostu temperatury, emisji toksycznych gazów i samozapłonu,
- Trudności w gaszeniu – konieczność intensywnego chłodzenia, ryzyko ponownego zapłonu,
- Toksyczne produkty spalania – fluorowodór, tlenek węgla, cyjanowodór,
- Utrudniony dostęp do miejsca pożaru – ograniczony manewr dla straży pożarnej w garażach podziemnych.
To wszystko sprawia, że systemy wykrywania i gaszenia pożaru muszą być dopasowane do charakterystyki pożarów EV.
Jakie systemy detekcji pożaru warto stosować?
Im szybsze wykrycie pożaru, tym większe szanse na jego ugaszenie, zanim dojdzie do rozprzestrzenienia się ognia na sąsiednie pojazdy lub elementy konstrukcyjne.
Rekomendowane rozwiązania:
- System sygnalizacji pożarowej (SSP) – z czujnikami dymu i temperatury umieszczonymi nad stacjami ładowania,
- Systemy aspiracyjne – zasysające powietrze z wielu punktów i analizujące jego skład pod kątem obecności dymu,
- Kamery termowizyjne i inteligentne systemy wizyjne – wykrywające wzrost temperatury i płomienie we wczesnym stadium,
- Bezprzewodowe czujniki IoT – lokalny monitoring temperatury i dymu przy każdej ładowarce, integracja z systemem BMS lub SSP.
Wszystkie te elementy powinny być zintegrowane z centralą SSP i mieć możliwość powiadamiania ochrony lub służb ratowniczych.
Gaszenie pożaru – skuteczne systemy do garażu z EV
Najlepiej przebadanym i najskuteczniejszym medium do gaszenia baterii litowo-jonowych pozostaje woda. Dlatego właśnie:
- Systemy mgły wodnej – to rozwiązania rekomendowane do garaży podziemnych z ładowarkami. Drobne krople wody skutecznie schładzają baterię, ograniczają rozprzestrzenianie ognia i redukują dym.
- Instalacje tryskaczowe – stosowane w wielu budynkach, ale uruchamiane przy wyższych temperaturach, co może oznaczać spóźnioną reakcję w przypadku EV.
- Kurtyny wodne – mogą odizolować palący się pojazd, zapobiegając zapaleniu się kolejnych aut.
- Hydranty i gaśnice – zgodnie z normami PPOŻ, każdy garaż powinien mieć hydranty wewnętrzne i podręczny sprzęt gaśniczy (min. 2 x 6 kg na każde 100 m²).
Systemy mgły wodnej wykazały w testach wysoką skuteczność w tłumieniu pożarów EV w zamkniętych przestrzeniach. Są rekomendowane przez CNBOP i ekspertów ds. bezpieczeństwa pożarowego.
Zabezpieczenia elektryczne i odcięcie zasilania
W razie pożaru konieczne jest szybkie i bezpieczne przerwanie zasilania ładowarek:
- Wyłącznik awaryjny zasilania – tzw. grzybek bezpieczeństwa, który może być umieszczony przy wyjeździe z garażu lub w strefie ochrony,
- Automatyczne odcięcie zasilania ładowarek – po wykryciu zagrożenia przez SSP, zintegrowane z rozdzielnią zasilającą,
- Zabezpieczenia obwodów – różnicowoprądowe (RCD), nadprądowe (MCB), przeciwprzepięciowe – zgodnie z normami SSP i wymaganiami producentów stacji ładowania.
Tego typu rozwiązania zwiększają bezpieczeństwo strażaków oraz ograniczają ryzyko zwarć wtórnych i porażeń.
Integracja systemów zabezpieczeń PPOŻ z infrastrukturą garażu
Systemy PPOŻ powinny działać jako całość, dlatego wymagane są:
- Integracja z wentylacją oddymiającą – uruchamianą automatycznie przy wykryciu dymu,
- Integracja z BMS – system zarządzania budynkiem może monitorować temperatury, prądy ładowania, stany alarmowe i zdalnie odłączać stacje,
- Zarządzanie obciążeniem (load balancing) – zapobiega przegrzewaniu przewodów, minimalizując ryzyko pożaru kabli zasilających.
Projektując zabezpieczenia, warto współpracować z rzeczoznawcą PPOŻ już na etapie planowania infrastruktury ładowania.
Dobre praktyki dla zarządców i inwestorów
Niezależnie od wdrożonych systemów istotne znaczenie mają także działania eksploatacyjne, które powinny obejmować:
- zaangażowanie rzeczoznawcy PPOŻ na etapie projektowym,
- uwzględnienie zaleceń CNBOP i wytycznych PSP z 2024 r.,
- stosowanie certyfikowanych ładowarek i instalacji wykonanych przez uprawnionych elektryków,
- opracowanie procedury działania na wypadek pożaru EV (ewakuacja, odcięcie zasilania, zgłoszenie do PSP),
- zapewnienie regularnych przeglądów systemów SSP i instalacji ładowania,
- przeszkolenie ochrony i pracowników w zakresie reagowania na alarmy pożarowe i użycia sprzętu.
Chroń inwestycję i ludzi – postaw na skuteczne zabezpieczenia PPOŻ dla EV
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe stacji ładowania EV w garażach podziemnych nie może być traktowane jako opcja, to konieczność. Choć nie wszystkie rozwiązania są wymagane przepisami, wdrożenie rekomendowanych systemów detekcji, gaszenia i odcięcia zasilania, zgodnie z ekspertyzą PPOŻ i aktualnymi wytycznymi, realnie zwiększa ochronę życia i mienia. Zarządcy, którzy zainwestują w odpowiednie systemy już dziś, unikną problemów w przyszłości, zarówno prawnych, jak i technicznych.
